Монголчууд мөхөж байсан уу

 

 

раднасэдийн даваадорж

 

Монгол хүн амын тоо удаан хугацааны турш  тодорхойгүй байжээ. XII-XIII зууны үеэс монголчуудын тоо эрс буурч үндэстэн нь мөхөж байгаа талаар гадаадын нэлээдгүй судлаачид XX зууны эхээр тэмдэглэн үлдээжээ[1]. Тэр ч бүү хэл энэ үзэл баримтлалыг улс төрийн зорилгоор ашигласан түүхийн талаар бидний үеийнхэн сайн мэднэ.

Чингис хааны үед Ази болон Европын ямар ч улсад тоо бүртгэл хөтлөгдөж байгаагүй. Зөвхөн  гадаадын тэр дундаа хятдын түүхчдийн тэмдэглэл, зарим шашны урсгалыг түгээн дэлгэрүүлэхээр хэрэн хэсэж явсан гэлэн лам нарын ажиглалт, мэдээ баримтууд л үлджээ. “Үй олон, тоолох аргагүй”, “шороон түм, зах хязгааргүй” , “тэнгэрийн од мэт” гэх зэрэг дүрслэл, зүйрлэлээр нүүдэлчдийн цэргийн тоо, хэмжээг илэрхийлж байв. Энэ нь бодит тоо биш.

ХУАЦЯО хуурмаг төрх

 

ХУАЦЯО хуурмаг төрх

Раднасэдийн Даваадорж(эдийн засгийн ухааны боловсролын доктор) 

1990 оны 6 сар. Эрхүүгийн политехникийн дээд сургуулийн төгсөх курсын  оюутнууд дипломын ажлаа хамгаалах хариуцлагатай цаг үе байлаа. Олон жил суралцсаны эцэст ажлын гараагаа эхлүүлэх сайхан боломж . Ийм хариуцлагатай давааг  давсан хүн бүр тэмдэглэдэг учиртай. Нэг удаа манай тэнхимийн “хурдан морины хоббитой”,  сүрхий  үндсэрхэг үзэлтэй ах “дипломын баяр” хийж билээ.  Идэж уух нь элбэг дэлбэг сүрхий бэлтгэсэн нь очсон бүхэнд анзаарагдам. Оюутнууд болсон хойно шөнөжин наргиж үүр цайлгасан санагдана. Зарим нь өндөрлөж, хэтрүүлсэн нөгөө нь ундуй сундуй хэвтэх үеэр  сүрхий согтсон найрын эзэн хундаганы үг хэлэхээр найган босоод,

-          Хятадын хүүхэд Оросын инженерийн диплом өвөрлөдөг юм байна хэмээн  ихэд бахархалтай хэлэхэд  би чихэндээ итгэсэнгүй, эргэн тойрноо тойруулж харвал анзаарч байгаа хүн ер  алга. Хятадын эсрэг үзэлтэй орчинд  өссөн миний архи хоромхон зуур гарч,  эрүүл болж орхих нь тэр.  Доод курсынхны хувьд  үлгэр жишээ  явсан ах  нэгэн хоромд огт  танихгүй нэгэн болж хувирсан хэрэг.

Троллчин хэмээх мангасын тухай     

2016.12.28.                              Раднасэдийн Даваадорж

       Бидний амьдралд шинэ техник технологи нэвтрэхтэй зэрэгцэн гадаад үгний хэрэглээ өсөн нэмэгдэж байгаа билээ. Монгол хэл дээр шууд оноон хөрвүүлэхэд бэрхшээлтэй, заавал нэмэлт тайлбар шаарддаг үгс олширч байна. Хүн ойлгосноороо ярьж, бичиж, хэрэглэх тул зөв бичгийн дүрмээс эхлээд бэрхшээл, шүүмжлэл багагүй тулгардаг. Нийтээрээ шахам интернет хэрэглэх болсон өнөө үед цөөнгүй харь үг нийтийн хэрэглээ болжээ. Цахим ертөнцөд trolling гэх үг олонтаа тааралдах аж.

Бэр гуйх ёсон

Бэр гуйх ёсон

 Бэр гуйгч гэж хэн бэ?
Бэр гуйгч нь хүүгийн талын элч, охины талд хүндтэй нэгэн. Зарим хүмүүс бэр гуйхдаа эх эцгийн аль нэг нь (гол нь аав) оролцох ёстой юм шиг ойлгодог. Бэр гуйх (бэр гуйхыг зарим газар ам сонсох гэнэ) боломжийн хүн олдохгүй, өөрсдөе явах
тохиолдол гарч болох боловч энэ зан үйлийг авга, нагац, ахан дүү, танилаараа гүйцэтгүүлдэг заншил уламжлагдаж ирсэн юм. Бэр гуйхаар явж буй хүмүүс хүүгийн талын элч, зарлага гэдэг утгаараа эцэг, эх нь тэр бүрэлдэхүүнд оролцох нь зохимжгүй.

ИХ ӨРИЙН ШИЙДЭЛ, АЛДАГДСАН БОЛОМЖ

Р.Даваадорж/ Эдийн засгийн ухааны доктор/Ph/    2004 он.

Тэртээ 1911 оны наймдугаар сарын 15-нд Чин Ван Ханддорж тэргүүтэй Монголын төлөөлөгчид Хаант Орос улсад айлчлан 2-р Николай хаантай биечлэн уулзаж, цэрэг зэвсгийн болон улс төрийн дэмжлэг хүсч байжээ. Энэ айлчлал үр дүнтэй болж Оросууд манайд 3 сая алтан рублийн зээл олгохоор шийдсэн юм. Дараа жил нь дахиад 2 сая рублийн хүүгүй зээл олгосон төдийгүй Монголд орос цэргийн сургагчдыг ирүүлэх, зэр зэвсэг болон бусад хэрэгцээт эд зүйлс нийлүүлэх тохиролцоонд хүрчээ. 1911-1915 онуудад Цагаан хаант оросын талаас манайд 3 удаа нийт 5.1 сая рублийн зээл болон зэр зэвсгиййн тусламж үзүүлсэн аж.